KinderKunstClub

Licht en Schaduwspel

PROJECTIEPROJECT

 Informatie  Verantwoording  Jan Kassiesprijs  Circus  Aladdin  Wereldreis  Maaltijd  Lopend Vuurtje

licht en schaduw spel

Amsterdams Fonds voor de Kunst

Inhoudelijke en artistieke beoordeling door de commissie Cultuureducatie 1999

De commissie spreekt van een aanvraag voor een omvangrijk en spannend project. De geformuleerde doelstellingen zijn ambitieus. Door de wijze waarop in de aanvraag wordt gesproken over het achterliggende concept, de wisselwerking met de betrokken scholen en de pedagogische verantwoording, heeft de commissie het vertrouwen dat die doelstellingen behaald worden. Lichtprojectie is, als beeldmiddel, een beproefd recept om te werken met kinderen en daarmee weinig vernieuwend. Tegelijkertijd biedt het tal van mogelijkheden. De commissie begrijpt dan ook de gemaakte keuze. Het project heeft wezenlijke aandacht voor de rol van het kind als producent van cultuur. Het biedt een kader dat niet van bovenaf is bepaald en waarbinnen leerlingen kunnen groeien in hun eigen beeld- en geluidsproductie. Er is sprake van interactie tussen de leerlingen, de kunstenaars en de vakdocenten die niet bij voorbaat vastligt. Voorts wordt er aangesloten bij het binnenschoolse lesprogramma en krijgen ook ouders een rol in het geheel. Net als de aanvrager heeft de commissie in geval van een eventueel vervolg voorkeur voor voortgang met dezelfde leerlingen gecombineerd met een transfer van het project naar leerlingen afkomstig uit het vmbo / mavo.

 Jan Kassiesprijs

Juryrapport nominatie 2005

Het Projectieproject had een fantastische presentatie. De inzending geeft goed inzicht in het proces dat de kinderen hebben doorlopen. Er is ook uitwisseling tussen publiek en kinderen. Verpletterend eenvoudig. Met het schimmenspel, dat op zichzelf niet vernieuwend, is op een hele simpele manier magie gecreëerd. Er is een enorme concentratie bij kinderen die van zichzelf waarschijnlijk niet veel affiniteit met kunst hebben. Ook in dit project bieden de kunstenaars het concept. De kinderen genieten een enorme vrijheid binnen dit concept, waardoor de uitkomst tevoren nog niet vaststaat. Het project en de resultaten zijn zeer waarachtig te noemen.

Het Projectieproject

Een modern schimmenspel met licht - en schaduwbeelden

Bij het Projectieproject begeleiden en stimuleren kunstenaars van diverse disciplines leerlingen tot onderzoek en ontwikkeling van hun eigen creatieve mogelijkheden en culturele bagage.

Het Projectieproject is  een al doende ontwikkelend theateronderzoek met een bijzonder visueel en experimenteel karakter. De wisselwerking tussen de acteurs, puur licht, lichtbeelden en geluid is de grote kracht achter het projectconcept en stuurt het proces dat leidt tot de uiteindelijke voorstelling. Interessant is hier, voor alle betrokkenen bij cultuureducatie aan jongeren, de grote hoeveelheid mogelijkheden en thematische benaderingswijzen.

Dit project is daarom een prima middel tot verdieping van cultuureducatie over de brede school en vernieuwend, stimulerend en aanvullend op de gebruikelijke taakstelling van scholen.

Met behulp van overheadprojectoren worden op een opgespannen dun doek en naast elkaar lichtvlakken geprojecteerd.

De binnen de lichtbundel bewegende leerlingen spelen een spel met hun eigen schaduw. Bij gebruik van meerdere projectoren ontstaan "onzichtbare ruimtes" tussen de lichtvlakken. De schaduw verdwijnt om dan plotseling, kleiner of groter, weer op te duiken; spelen met halve, vervormde schaduwfiguren is zo een mogelijkheid.

Met uit karton geknipte en op stokken bevestigde figuren een schaduwspel opvoeren (vergl. het Wajang Poppenspel).

De overheadprojector is behalve lichtbron ook een lichtbeelden maker. Kleine (transparante) dingetjes en gekleurde folies, toveren fantastische werelden van licht op het doek. Hier binnen spelen de leerlingen hun schaduwspel en vertellen hun verhaal.

De kijkende leerlingen reageren met al dan niet vooraf gemaakte geluiden of muziek op de beelden. Zo ontstaat er een totaal samenspel van toeschouwers en uitvoerenden.

Doelstellingen

Met een minimum aan middelen een creatief  belevings-, ontwikkelings- en samenwerkingsproces bieden en begeleiden aan scholieren, zodat zij de beleving van hun individuele culturele achtergrond en aanleg ontwikkelen en zo de culturele achtergrond van anderen begrijpen en waarderen.

Met behulp van het Projectie Project de relatie tussen de school, de ouders en de leerlingen op cultureel niveau versterken door samen te werken aan een theatervoorstelling, waarna door middel van de voorstelling van de verschillende scholen en scholieren aan elkaar, het besef en de waardering, te leven in een interculturele samenleving, toeneemt.

Te onderzoeken hoe de samenwerking tussen kunstenaars, scholen, pedagogen en ouders kan leiden tot een optimaal resultaat ten aanzien van cultuureducatie aan jongeren.

Te onderzoeken hoe het Projectie Project kan functioneren op scholen als laboratorium om processen op gang te brengen en als katalysator om processen op gang te houden, die voor de algehele creatieve en culturele ontwikkeling van jongeren een verrijking zijn.

Pedagogische verantwoording

Een voorstelling maken en dat opvoeren in een theater met echt publiek en echte affiches biedt de scholier de kans diverse kanten van zijn persoonlijkheid en talenten te laten zien. De scholieren zijn de auteurs van de voorstelling, de spelers, de regisseurs, de dramaturgen, de decorbouwers, de vormgevers, de pers en publiciteitsmedewerkers. Een goede voorstelling is niet alleen mooi vormgegeven maar kan de toeschouwer en de makers een moment van bezinning schenken.

De scholier leert hoe een thema, met relatief eenvoudige middelen, kan uitgroeien tot een voorstelling. Hij leert dat samenwerking om een dergelijk project van de grond te krijgen noodzakelijk is. En niet alleen noodzakelijk, maar vooral bevredigend, leuk en spannend om je ideeën vorm te kunnen geven in samenwerking met anderen. De scholier leert een aantal praktische zaken die te maken hebben met de middelen die gebruikt worden om tot licht en schaduwprojecties te komen. Hij maakt kennis met het fenomeen theater, waarbij speelvlak en toeschouwerruimte een eigen dimensie innemen. Hij doet podiumervaring op en weet aan het einde van een presentatie dat een voorstelling tot stand komt door met elkaar in harmonie samen te werken waarbij concentratie en respect voor de concentratie van de medespeler een grote rol spelen.

Het licht en schaduwproject doet onder meer een beroep op de logica, fantasie, inventiviteit, associatief-, auditief - en visueel vermogen. Door de scholier naar zichzelf te laten kijken, groot en zichtbaar in schaduwprojectie op het doek, leert hij / zij zichzelf te zien en zichzelf te laten zien aan de wereld die aan de andere kant van het projectiescherm mee kijkt. Zijn / haar culturele achtergrond en of belevingswereld wordt om zijn / haar schaduwbeeld heen geprojecteerd. De schaduw 'leeft' binnen het geprojecteerde decor en toont deze aan hem / haar zelf en aan de toeschouwer. Door de interactie met medescholier met een andere culturele achtergrond ontstaat een multicultureel licht en schaduwspel. Spontaniteit, communicatie en de epaterende elementen die in het thema onderzoek ongetwijfeld naar voren komen, stimuleren het zien van grotere verbanden en bieden inzicht in de eigen belevingswereld en die van de medescholier.

De gekozen vorm van het licht en schaduwproject biedt de scholier een veilige omgeving om zijn verhaal op een podium te vertellen. Achter het doek, in de illusie dat hij / zij niet gezien wordt door de toeschouwer, omdat hij / zij de toeschouwer zelf niet kan zien, is het zelfs voor de meest schuwe scholier een plezier om de schaduwbeelden en beeldverhalen te presenteren.

De praktische aspecten van het theater - maken, de belevingswereld van de scholieren, hun talenten en verworvenheden worden aaneen verbonden in het projectieproject.

Meewerkende kunstenaars

Marie Raemakers, kunstenaar-schilderes en leidster van workshops voor kinderen.

Rob Logister, beeldhouwer, vormgever en begeleider van workshops voor kinderen.

Bas van Buuren, kunstenaar, objecten/schilderijen en audiovisuele producties voor kinderen (televisie).

Marianne de Raad, dramadocente en begeleidster van workshops voor kinderen.

Sandra Stark, dramaturge, stemkunstenares organisator van interdisciplinaire producties.